Behçet Uz kimdir?

Behçet Uz, 1893 Denizli – Buldan doğumlu, çocuk hastalıkları mütehassısı ve 1931-1941 yılları arasında İzmir belediye başkanlığını yapmış, soyadını bizzat Mustafa Kemal Atatürk’ün vermiş olduğu cumhuriyet aydınıdır.
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunudur.

Milli mücadele yıllarında, “Ben sizden cephede faydalanmak yerine hekimliğinizi bulunduğunuz yerde sürdürmenizi istiyorum. Çünkü oradaki insanlarımızın da sizlere ihtiyacı var” diyen Mustafa Kemal’in bu sözleri üzerine görev yeri İzmir’de kalarak, bir grup doktorla birlikte, cepheye tıbbi malzeme (ilaç, sargı bezi vs.) sağlayıp, bazı istihbarat çalışmalarını yerine getirmiştir.

1923’te gerçekleştirilen I. İzmir İktisat Kongresi’nin düzenleme komitesinde yer almış, kendini kongreye katılacak hiçbir gruba dâhil göremeyince, Mustafa Kemal’in “Sen madem ki çalışan insansın, amele delegasyonunun başına geçeceksin“ şeklindeki yönlendirmesiyle bu görevi üstlenmiştir.

Doktorların deniz seviyesinde bir yerde yaşamasının daha iyi olacağını söylemeleri üzerine Mustafa Kemal’in İzmir’e getirterek, Latife Hanım’ın ailesine ait Karşıyaka’da ki köşke yerleştirttiği annesi Zübeyde Hanım, son günleri, Dr. Behçet Bey’in gözetiminde geçirmiştir.

Behçet Bey, 1930 yılında seçildiği belediye meclis üyeliği ardından 10 yıl süreyle İzmir Belediye Başkanlığı görevini yürütmüştür.1922 sonrası ticari niteliği sarsılmış ve yangınla tükenmiş olan İzmir’i yeniden var etmek üzere yapılan çalışmalardan Kültürpark ve Fuar onun en önemli projelerindendir. Kültürpark için “Kültürpark bir halk üniversitesi olmalı. Çocuk nasıl büyütülür? Bir insan sıhhatli olarak nasıl gelişir, eğlenir? gibi konuları bünyesinde toplamalı. Ayrıca halk rahat nefes alsın, çeşitli bitkileri tanısın…” diyen UZ, oyun yerleri, havuzlar, tiyatro salonları ve müzeleri barındıracak bir alan ile halkın kültürel ihtiyaçlarını gidermeyi amaçlamıştır. Sonrasında bu alan fuara dönüştürülecek, böylece kent ekonomisinin düzlüğe çıkması sağlanarak, yabancı ülkelerin katılımı sayesinde de toplum, çağdaş bir dünyayı tanıma fırsatı bulacaktır.

İzmir Veremle Mücadele Cemiyeti Hayriyesi, Türkiye’nin ilk çocuk hastanesi olan Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Fevzi Paşa Bulvarı, Fuar Botanik Bahçesi, Atatürk Ormanı (Ataorman) Behçet Uz’un İzmir’e kazandırdığı önemli değerlerdir.

Su abonesi olmayan yoksul mahalleler için sokak çeşmelerini yaptıran, semt pazarlarının kurulmasına öncülük eden başkan, bir hekim olarak İzmir’de çöplerin düzenli toplanması, gıda ürünleri satan esnafın periyodik olarak denetlenmesi, bataklık alanların kurutulması, fayton atlarının dışkıları ile sokakları kirletmesinin torba sistemi ile önlenmesi, kalitesiz kömür yakılmasının yasaklanması çalışmaları ile de kentin çok yönlü ihtiyaç ve sorunlarına çözümler getirmiştir.

İzmir’in Ata’sına borcunun bir göstergesi olarak İzmir Cumhuriyet Meydanı’na Başkomutanlık Meydan Savaşı sonrasında ordunun ilk hedefini işaret eden bir Atatürk Heykeli’nin İtalyan heykeltraş Pietro CANONİCA tarafından yapılmasına başkan Uz önayak olmuştur(1932).

19 yıl boyunca önce; Cumhuriyet Halk Partisi ardından Demokrat Parti’den Denizli milletvekilliği yapan Dr. Behçet Uz 1941’de başlayan parlamenterliği sırasında Sağlık ve bir süre de Ticaret Bakanlığı görevlerini yürütmüştür.

Kaynaklar:
-İzmir Liselerarası Tarih yarışması “İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent kitaplığı dizisi 41 numaralı kitap 2003 “Yangından Yeşile İEF’nin Dünü, Bugünü, Yarını”
-Güzel İzmir Bağımsız Çevre Bülteni
-İzmir Life Nisan 2006
-Sancar Maruflu (İzmir’i Sevenler Platformu – Dr.Behçet UZ eserlerini Yaşatma Merkezi başkanı) ile röportajı